Grudzień 2007 roku. W Krakowie z inicjatywy UTW powstaje ogólnopolski związek uniwersytetów trzeciego wieku – działający pod nazwą Ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Jej siedzibą jest Nowy Sącz. W połowie 2013 roku Federacja liczy 22 członków. Powstała, aby wspierać i reprezentować stowarzyszenia, które działają na rzecz osób starszych. Co to oznacza w praktyce?

Za swoje podstawowe cele Federacja przyjęła zrzeszanie stowarzyszeń, które prowadzą działalność w zakresie edukacji i aktywizacji seniorów oraz ochrony ich praw, a także udzielają im wsparcia organizacyjnego, prawnego, logistycznego i finansowego. Federacja reprezentuje należące do niej uniwersytety na forum ogólnopaństwowym i międzynarodowym, kształtuje standardy działania, integruje środowisko uniwersytetów trzeciego wieku. Rozwija współpracę z administracją publiczną wszystkich szczebli, krajowymi oraz zagranicznymi uniwersytetami trzeciego wieku i organizacjami pozarządowymi. Zdobywa środki na działalność statutową własną i swoich członków.

Dlaczego warto?

Przystąpienie do Federacji UTW niesie za sobą wiele korzyści dla stowarzyszeń członkowskich. Przede wszystkim to bezpłatna pomoc w określeniu potrzeb i problemów danego stowarzyszenia – w obszarze organizacji, logistyki, kadr czy finansów. Właściwa diagnoza pozwala na przygotowanie przez Federację projektów na dofinansowanie niezbędnych potrzeb w poszczególnych stowarzyszeniach UTW. Federacja może też występować o środki do właściwych urzędów i instytucji, zdobywać je od sponsorów i darczyńców.

– Jeśli UTW planuje rozwój, poszerzenie oferty edukacyjno-aktywizującej, to współpraca z Federacją jest na pewno przydatna i przynosi wymierne korzyści – mówi Wiesława Borczyk, prezes Federacji UTW. – Większość liderów UTW to osoby starsze. Mają trudności na etapie przygotowywania projektów i wniosków grantowych, a także potem, gdy już uzyskają grant lub dotację i muszą spełnić wszystkie  formalno-prawne czy finansowe procedury, opracować sprawozdania, przeprowadzić ewaluację projektu. Federacja pomogła już wielu liderom UTW, oni mogą najlepiej opowiedzieć o swoich doświadczeniach i korzyściach – podsumowuje.

Skarbnica wiedzy, czyli Punkt Konsultacyjno-Doradczy

To właśnie w Punkcie Konsultacyjno-Doradczym Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku można uzyskać porady prawne, organizacyjne, finansowe oraz te dotyczące przygotowania projektów i wniosków o dotacje. Można również się dowiedzieć, jak przygotować procedurę założenia nowego stowarzyszenia UTW. Konsultacje prowadzą wolontariusze i współpracownicy Federacji UTW: prawnicy, ekonomiści, księgowi, specjaliści od zarządzania, marketingu i public relations. Dla wszystkich stowarzyszeń członkowskich organizowane są konferencje, seminaria i warsztaty. Prezesi, członkowie zarządu i komisji rewizyjnych mogą korzystać ze szkoleń z zarządzania stowarzyszeniem UTW.

Przynależność do Federacji gwarantuje dbałość o wysoki poziom edukacji, a także ułatwia skuteczny lobbing na rzecz osób starszych i UTW w Polsce. Federacja ma o wiele większe możliwości niż pojedyncze stowarzyszenia. – To nieocenione źródło fachowej pomocy, zwłaszcza dla małych UTW, takich jak nasz – mówi Maria Kopytek, prezes UTW w Nowym Targu, członek Federacji UTW. – Sami byśmy niczego nie zdziałali. Tylko dzięki temu, że wspólnie o to zabiegaliśmy, premier Donald Tusk przyjechał do Szczawnicy w 2011 roku. I ten moment okazał się przełomowy dla całego środowiska seniorów i uniwersytetów trzeciego wieku. Wtedy zaczęła się w Polsce polityka senioralna – dodaje.

Dzięki skutecznemu lobbingowi rok 2012 ogłoszono Rokiem Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Ten sam donośny głos zrzeszonych przedstawicieli UTW doprowadził do powołania w parlamencie
Zespołu ds. UTW i utworzenia Departamentu Polityki Senioralnej w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Zjawisko nieuchronnego starzenia się społeczeństwa zostało zauważone, dostrzeżono również potrzebę społecznej, politycznej i prawnej reakcji na nie. A to z kolei powinno się przełożyć na poprawę statusu społecznego polskich seniorów i niekorzystnej sytuacji życiowej, w jakiej się znaleźli.

Domowe finanse, fundusze europejskie…

Najważniejsze projekty Federacja realizuje projekty ogólnopolskie – we współpracy np. z Narodowym Bankiem Polskim, Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwem Skarbu. Jednym z ciekawszych jest ten zatytułowany „Nowoczesne finanse przyjazne seniorom”. To nie tylko szkoła racjonalnego zarządzania finansami osobistymi, ale przede wszystkim vademecum wiedzy o podstawowych usługach finansowych oferowanych przez banki i instytucje pozabankowe. To także próba odpowiedzi na pytanie, jak nie dać się oszukać i nie wpaść w pułapkę wysoko
oprocentowanych kredytów. O tym, jak bardzo potrzebne są takie projekty, świadczą przede wszystkim sale wypełnione po brzegi podczas warsztatów i wykładów prowadzonych w całej Polsce.

Ponieważ dobry przykład mobilizuje najbardziej, seniorzy spieszą z pomocą seniorom, choćby w ramach projektu „Integracja społeczna osób starszych Seniorzy – Seniorom”. Kluczową rolę odegrali tu właśnie aktywni seniorzy, którzy jako animatorzy aktywizowali społecznie inne osoby starsze, promowali ich pozytywny wizerunek i zachęcali lokalne władze do tworzenia miejsc im przyjaznych – Centrów Aktywności Seniora. W ramach innych projektów realizowanych przez Federację UTW seniorzy poznawali podstawowe informacje na temat prywatyzacji, giełdy papierów
wartościowych, funduszy inwestycyjnych czy zdobywania funduszy europejskich.

Okazją do dyskusji o problemach seniorów i polityce senioralnej w wymiarze ogólnopolskim i międzynarodowym jest Forum III Wieku, które odbywa się w ramach krynickiego Forum Ekonomicznego. Federacja organizuje je od 5 lat.

Jak dołączyć?

Pierwszy krok to podjęcie na walnym zebraniu uchwały o przystąpieniu do Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW oraz ustanowienie swojego przedstawiciela. Później trzeba skompletować dokumenty i przesłać je do sekretariatu Federacji UTW. A po przyjęciu w poczet członków konieczne jest opłacanie składek członkowskich (teraz to 0,50 zł miesięcznie od każdego słuchacza stowarzyszenia UTW).

– Przyjęliśmy założenie, że nie namawiamy nikogo, kto nie czuje takiej potrzeby. Jednocześnie proponujemy podnoszenie jakości działań w ramach standaryzacji UTW i budowania dobrego wizerunku UTW w środowisku lokalnym. To naprawdę ważna sprawa, aby organizacja UTW spełniała warunki przewidziane prawem, ale też miała pomysł na rozwój, na poszerzenie oferty
edukacyjnej, na współpracę z samorządem lokalnym i regionalnym oraz środowiskiem akademickim. Federacja wspiera, pomaga osiągnąć odpowiedni poziom działania. Wszystkich chętnych, którzy tak rozumieją współpracę UTW w ramach Federacji, zapraszam do dołączenia – zachęca prezes Federacji Wiesława Borczyk.

Szczegółowe informacje dotyczące procedury zgłoszeń i wzory dokumentów są dostępne na stronie internetowej Federacji UTW: www.federacjautw.pl.