Czym tak właściwie jest cukrzyca? Czy nasz styl życia wpływa na pojawienie się i przebieg tej choroby? Kto jest na nią najbardziej narażony? Na te i inne pytania próbowali odpowiedzieć uczestnicy drugiej debaty w ramach projektu „Senior i zdrowie. Dyskusje o zdrowym starzeniu w Małopolsce”. W spotkaniu poświęconym cukrzycy – epidemii XXI wieku – wzięło udział kilkudziesięciu seniorów z Wieliczki.

– W grupie osób zgromadzonych na tej sali jest około ośmiu osób chorujących na cukrzycę. Część z nich pewnie nie wie nawet, że jest chora – mówił prof. dr hab. Jacek Sieradzki, specjalista chorób wewnętrznych, diabetolog, endokrynolog, były kierownik Katedry Chorób Metabolicznych Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. – Podstawowy problem w diagnostyce tej choroby polega na tym, że cukrzyca nie boli – tłumaczył.

Od lewej: Maciej Zdziarski, prowadzący debatę; prof. dr hab. Jacek Sieradzki specjalista chorób wewnętrznych, diabetolog, endokrynolog, Szpital Uniwersytecki w Krakowie; Gabriela Nowakowska, dietetyk; dr Krzysztof Czarnobilski, specjalista chorób wewnętrznych, geriatra, zastępca dyrektora ds. lecznictwa oraz ordynator oddziału chorób wewnętrznych i geriatrii Szpitala MSW w Krakowie

Cukrzyca to cały zespół chorób metabolicznych związanych z przemianą materii człowieka. Ich wspólną cechą jest podwyższony poziom cukru we krwi, który powoduje brak lub niewystarczająca ilość insuliny (hormonu wydzielanego przez trzustkę). Najczęstsze typu cukrzycy to typ 1 i 2. Ten ostatni dotyczy ok. 80 proc. chorych i ujawnia się zazwyczaj w późniejszym wieku. Typ pierwszy dotyka przeważnie osób młodych.

– Ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem. Wśród osób po 65. roku życia około 20 proc. ma cukrzycę, kolejne 20 proc. ma inne zaburzenia gospodarki cukrów – wyjaśnił dr Krzysztof Czarnobilski, specjalista chorób wewnętrznych, geriatra, zastępca dyrektora ds. lecznictwa oraz ordynator oddziału chorób wewnętrznych i geriatrii Szpitala MSW w Krakowie. Dodał, że cukrzyca sprzyja innym dolegliwościom: zawałom serca, udarom mózgu. – Na powikłania narażeni są zwłaszcza seniorzy – podkreślił.

Eksperci odpowiadali na pytania publiczności

Objawów cukrzycy typu 1. w zasadzie nie da się przeoczyć: towarzyszy jej silne pragnienie, częste oddawanie moczu, senność. W przypadku diagnozowania cukrzycy typu 2. konieczne są badania.

– Chorobę wykrywamy na trzy sposoby. Pierwszy to dostrzeżenie objawów, ale te występują rzadko. Drugim sposobem jest wykonanie tzw. testu obciążenia glukozą. Polega on na tym, że bada się poziom cukru we krwi pacjenta na czczo, a następnie podaje mu się szklankę roztworu glukozy. Po upływie dwóch godzin raz jeszcze oznacza się poziom cukru – wyjaśniał prof. Sieradzki. – To badanie powinno być wykonane według ściśle określonych zasad. Pacjent przez dwie godziny powinien siedzieć, nie przyjmować pokarmów ani używek – zaznaczył.

Ostatnim sposobem diagnozowania cukrzycy jest oznaczenie poziomu cukru we krwi na czczo. Krew powinna być pobrana z żyły, a badanie wykonane w profesjonalnym laboratorium.

– Bardzo ważna jest edukacja społeczna, bo nieleczona cukrzyca powoduje poważne powikłania. Lekarz nie będzie przecież chodził od domu do domu i szukał cukrzyka. Jest pewna grupa osób, które powinny co jakiś czas wykonywać badania poziomu cukru – mówił stanowczo prof. Sieradzki. W tej grupie są osoby otyłe, mające problemy z układem krążenia; osoby, u których w rodzinie są chorzy na cukrzycę oraz matki, które urodziły duże dzieci (powyżej 4,5 kg).

Słuchacze pytali ekspertów m.in. o dietę polecaną osobom z cukrzycą. – Współcześnie nie mówi się już o diecie cukrzycowej, bo jest to po prostu zdrowa dieta – wyjaśniła Gabriela Nowakowska, dietetyk. – Spotykam wiele osób, które wręcz pracują na to, by rozwinąć u siebie cukrzycę – stwierdziła. Jak mówiła dietetyczka, głównym grzechem jest pomijanie posiłków. – Najgorsze, co możemy zrobić, to zjeść jeden obfity posiłek w ciągu dnia. Powinniśmy spożywać pokarmy kilka razy dziennie, pamiętać o przynajmniej trzech porcjach warzyw. Wybierajmy potrawy mniej tłuste, ale bogate we wszystkie składniki – apelowała.

Seniorzy chcieli poznać opinię ekspertów na temat łączenia składników. – Posiłek powinien zawierać węglowodany, białko i warzywa. To znaczy na kromkę chleba dodajmy też np. szynkę i pomidora. Nie ograniczajmy się do kanapki z masłem – mówiła Gabriela Nowakowska.

Zgromadzeni na sali seniorzy mieli okazję do zadania pytań ekspertom

Wśród tematów poruszonych przez publiczność był też m.in. problem tzw. stopy cukrzycowej. To jedno z powikłań związanych z zaburzeniem ukrwienia i unerwienia stopy. Cukrzyca powoduje spadek odporności i gorsze gojenie ran. Nawet drobne skaleczenie powoduje owrzodzenia. – Amputacja to ostateczność. Stopę cukrzycową można leczyć, choć jest to proces długotrwały – mówił prof. Sieradzki, który stworzył gabinet stopy cukrzycowej w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie. Tłumaczył, że w dobrym tego typu gabinecie poza diabetologiem powinien być także ortopeda, ekspert, który dobierze odpowiednie obuwie i chirurg. – Ale taki bez chirurgicznego temperamentu, który nie będzie nastawiony na amputację – mówił profesor.

Publiczność debaty stanowiło kilkadziesiąt osób, m.in. słuchacze UTW w Wieliczcze

Debata w Wieliczce była drugim z cyklu czterech spotkań dotyczących zdrowia seniorów. Kolejne, poświęcone profilaktyce i leczeniu depresji, Instytut Łukasiewicza zorganizował w Nowym Sączu.

Posłuchaj audycji

Zobacz prezentację

Jakie są typy cukrzycy? Co sprzyja rozwojowi tej choroby? Zobacz prezentację, w której podsumowujemy najważniejsze tezy debaty.